یکی از قطعات مهم که در صورت پایین بودن کیفیت و عدم عملکرد صحیح آن، آسیب جدی به قطعات موتور خودرو وارد می‌کند، «تسمه تایم» است. تعویض تسمه تایم بایستی مطابق با زمان و کیلومتر مندرج در دفترچه راهنمای خودرو انجام شود. نکاتی که ضروری است مصرف‌کنندگان به هنگام خرید این قطعه به آن توجه کنند، عبارتند از:
- عدم وجود هرگونه تغییر شکل غیرعادی، بریدگی، نخ‌زدگی، حفره، ترک و اثر تاشدگی بر روی قطعه
- درج نام و مشخصات سازنده بر روی قطعه و اطمینان از صحت آن
زمان بندی و یا اصطلاحاً تایم موتورها (time) درگذشته توسط زنجیر موتور انجام می شد که با سر و صدای زیاد همراه بود. به همین دلیل و به جهت کاهش صدا و عدم نیاز به روغنکاری، کارایی بهتر و همچنین پیشرفت فن‌آوری های به کارگرفته در موتور خودرو به تدریج زنجیر جای خود را به تسمه‌های مخصوص داد.
عمـلکرد: در موتورهای امروزی، تسمه تایم، میل لنگ را به میل بادامک(ها) متصل کرده تا ترتیب بسته و بازشدن سوپاپ‌ها را کنترل و تنظیم نماید. این تسمه دارای دندانه‌هایی است تا بوسیله آن، میل بادامک(ها) را همزمان با میل لنگ بچرخاند. همچنین در بعضی از طراحی‌های موتور، تسمه تایم می‌تواند برای به حرکت درآوردن دیگر اجزای موتور از قبیل پمپ آب و پمپ روغن نیز استفاده شود.
خودروهای جدید، برای افزایش قدرت و کاهش مصرف سوخت، دارای موتورهای با نسبت تراکم بالا هستند و معمولا تاج پیستون (سر پیستون) صاف است. در صورت خرابی دندانه‌ها و یا بریدن تسمه مذکور، میل بادامک اصطلاحا از تایم خارج شده و سوپاپ‌هایی که نا به هنگام باز شده و پایین آمده‌اند با سطح بالای پیستون برخورد می‌نمایند و عاملی برای خرابی پیستون و کج شدن سوپاپ‌ها و یا خرابی سیلندر، سرسیلندر و شاتون‌ها خواهد شد. در این وضعیت به منظور جلوگیری از آسیب بیشتر، تا رفع مشکل باید از استارت زدن بیهوده موتور پرهیز نمود.
عواملی که باعث کوتاه‌شدن عمر و یا پارگی تـسمه و یا کنده‌شدن دندانه‌های آن و نهایتا باعث خارج از تایـم شدن موتور قبل از موعد مشخص شده می‌گردند عبارتند از:
- به‌کارگیری بیش از حد موتور در دورهای بالا به خصوص در دورهای بیش از ۴۰۰۰ دور دردقیقه و انجام شتابگیری ناگهانی مثبت (TAKE OFF) و یا کاهش شتاب ناگهانی منفی با استفاده از موتور (دنده معکوس).
- عدم استفاده از دنده متناسب با قدرت و سرعت خودرو، اصطلاحا (دنده مرده) در سربالایی‌ها و یا هنگام عبور از موانع
- خرابی بلبرینگ هرزگرد تسمه سفت‌کن و گیرپاژ آن (معمولا کارکرد زیاد و یا سفت‌بودن زیاد تسمه عامل خرابی هرزگرد است)
- نصب تسمه تایم نامرغوب و تقلبی
- روغن‌ریزی سر میل لنگ و چرب‌شدن تسمه تایم و عدم استفاده از خودرو و روشن نشدن موتور به‌مدت طولانی
زمان تعویض تسمه تایم
زمان تعویض تـسمه تایم به‌طور معمول با توجه به شرایط محیطی ۶۰۰۰۰ هزار کیلومتر و یا ۲ سال توسط شرکت‌های سازنده خودرو پیشنهاد می گردد.
استفاده از تسمه تایم غیر استاندارد و یا تعویض توسط تعمیرگاه‌های متفرقه و افراد غیر ماهر باعث اشکالات زیرخواهد شد:
- پاره‌شدن تسمه تایم باعث کج‌شدن سوپاپ‌ها و صدمه به موتور خودرو شده و هزینه بالایی برای تعمیرات در برخواهد داشت.
- عدم تنظیم و هماهنگی بین میل سوپاپ و میل لنگ (رد کردن تایم) باعث عدم شتابگیری مناسب، ریپ زدن، افزایش مصرف سوخت و… می گردد.