دانستنی های تسمه تايم خودرو

يكي از قطعات مهم كه در صورت پايين‌ بودن كيفيت و عدم عملكرد صحيح آن، آسيب جدی به قطعات موتور خودرو وارد مي‌كند، «تسمه تايم» است. تعويض تسمه تايم بايستي مطابق با زمان و كيلومتر مندرج در دفترچه راهنمای خودرو انجام شود. نكاتی كه ضروری است مصرف‌كنندگان به هنگام خريد اين قطعه به آن توجه كنند، عبارتند از:

• عدم وجود هرگونه تغيير شكل غيرعادي، بريدگي، نخ‌زدگی، حفره، ترک و اثر تاشدگی بر روی قطعه
• درج نام و مشخصات سازنده بر روي قطعه و اطمينان از صحت آن

زمان بندی و يا اصطلاحاً تايم موتورها (time) درگذشته توسط زنجیر موتور انجام می شد که با سر و صداي زياد همراه بود. به همین دلیل و به جهت كاهش صدا و عدم نیاز به روغنکاری، كارايی بهتر و همچنين پيشرفت فن‌آوری های به كارگرفته در موتور خودرو به تدریج زنجیر جای خود را به تسمه‌های مخصوص داد.

عمـلکرد: در موتورهاي امروزي، تسمه تایم، میل لنگ را به میل بادامک(ها) متصل كرده تا ترتيب بسته و بازشدن سوپاپ‌ها را کنترل و تنظيم نمايد. این تسمه دارای دندانه‌هایی است تا بوسیله آن، میل بادامک(ها) را همزمان با میل لنگ بچرخاند. همچنین در بعضی از طراحی‌های موتور، تسمه تایم می‌تواند برای به حرکت درآوردن دیگر اجزای موتور از قبیل پمپ آب و پمپ روغن نیز استفاده شود.

خودروهای جديد، برای افزايش قدرت و كاهش مصرف سوخت، دارای موتورهای با نسبت تراكم بالا هستند و معمولا تاج پیستون (سر پيستون) صاف است. در صورت خرابی دندانه‌ها و يا بريدن تسمه مذكور، ميل بادامک اصطلاحا از تايم خارج شده و سوپاپ‌هايی كه نا به‌ هنگام باز شده و پايين آمده‌اند با سطح بالای پیستون برخورد می‌نمایند و عاملی برای خرابی پیستون و کج شدن سوپاپ‌ها و يا خرابی سیلندر، سرسیلندر و شاتون‌ها خواهد شد. در اين وضعيت به منظور جلوگيری از آسيب بيشتر، تا رفع مشكل باید از استارت‌ زدن بيهوده موتور پرهيز نمود.

عواملی که باعث كوتاه‌شدن عمر و يا پارگی تـسمه و یا کنده‌شدن دندانه‌های آن و نهايتا باعث خارج از تايـم شدن موتور قبل از موعد مشخص شده می‌گردند عبارتند از:

• به‌كارگيری بيش از حد موتور در دورهای بالا به‌ خصوص در دورهای بیش از 4000 دور دردقیقه و انجام شتاب‌گيری ناگهانی مثبت (TAKE OFF) و يا كاهش شتاب ناگهانی منفی با استفاده از موتور (دنده معكوس).
• عدم استفاده از دنده متناسب با قدرت و سرعت خودرو، اصطلاحا (دنده مرده) در سربالايی‌ها و یا هنگام عبور از موانع
• خرابی بلبرينگ هرزگرد تسمه سفت‌کن و گیرپاژ آن (معمولا كاركرد زياد و يا سفت‌بودن زياد تسمه عامل خرابی هرزگرد است)
• نصب تسمه تايم نامرغوب و تقلبی
• روغن‌ريزی سر ميل لنگ و چرب‌شدن تسمه تايم و عدم استفاده از خودرو و روشن نشدن موتور به‌مدت طولانی

زمان تعويض تسمه تايم

زمان تعويض تـسمه تايم به‌طور معمول با توجه به شرايط محيطی 60000 هزار كيلومتر و يا 2 سال توسط شركت‌های سازنده خودرو پيشنهاد می گردد.

استفاده از تسمه تايم غير استاندارد و يا تعويض توسط تعميرگاه‌های متفرقه و افراد غير ماهر باعث اشكالات زيرخواهد شد:

• پاره‌شدن تسمه تايم باعث كج‌شدن سوپاپ‌ها و صدمه به موتور خودرو شده و هزينه بالایی برای تعميرات در برخواهد داشت.
• عدم تنظيم و هماهنگي بين ميل سوپاپ و ميل لنگ (رد كردن تايم) باعث عدم شتابگيری مناسب، ريپ زدن، افزايش مصرف سوخت و… می گردد.

نـكته: سطح بيرونی و داخلی تسمه نو، بر اثر تا كردن نبايستی ترك و شكستگی داشته يا اليافي از آن در حال جدا شدن و يا حتی يكی از دندانه‌های آن مشكل داشته باشد.