شايد به دفعات شنيده و يا خوانده باشيد كه روغن موتور را در ۵۰۰۰ يا ۱۰۰۰۰ كيلومتر و يا بيشتر، بايد تعويض نمود. دليل ذكر اين اعداد براي كاركرد روغن چيست و چرا براي روغن‌هاي مختلف متفاوت است. مجموعه مطالبي كه درخصوص روغن موتور ارايه خواهد شد، اطلاعات مناسبي را در خصوص موارد تاثيرگذار در تعويض روغن در اختيار شما خوانندگان محترم قرار خواهد داد.
چرا روغن موتور بايد تعويض شود؟
روغن از زمان شروع به كار موتور در معرض اكسيده‌شدن و تجزيه حرارتي قرارگرفته و از كيفيت آن كاسته ميشود و همچنين مواد افزودني استاندارد آن نظير پاك‌كننده‌ها نيز، مصرف مي‌شوند. در اين حالت خاصيت روانكاري، پاك‌كنندگي و جذب ذرات معلق و ناخالصي‌ها، كاهش مي‌يابد.
توصيه ميشود جهت اطمينان از افزايش راندمان موتورخودرو، از روغن موتورهاي توصيه شده توسط شركت خودروساز استفاده نماييد.
آيا سياه‌شدن روغن موتـور نشان‌دهـنده زمان مناسب تعويض روغن است؟
اين تصور كه سياه‌شدن روغن نشانه خراب‌شدن وعدم كيـفيت آن است، تصـوري نادرست و رايج در بين مصـرف‌كنندگان است.
چنانچه مدتي پس از كاركرد موتور خودرو، رنگ روغن مصرفي تغيير نكند و اصطلاحا سياه نشود. اين موضوع مي‌تواند نشاندهنده نامرغوب‌بودن روغن باشد، و مي‌بايست از مصرف اين نوع روغن‌ها خودداري كرد زيرا باعث آسيب‌رساندن به قطعات موتور مي‌گردد، سياه‌شدن روغن به علت خاصيت پاك‌كنندگي دوده‌هاي ناشي از احتراق و جذب ذرات معلق و ناخالصي روغن موتور است. در غير اين صورت، ذرات ناخالصي و دوده بر روي قطعات متحرك موتور رسوب كرده و باعث جلوگيري از انتقال حرارت، ساييدگي زودرس قطعات، روغن‌سوزي، كاهش راندمان و توان موتور ميشود.
جهت اطمينان ازافزايش راندمان موتور خودروي خود، از روغن موتورهاي معتبر و استاندارد توصيه شده شركت خودرو ساز (مندرج در دفترچه راهنماي خودرو) كه تست مراحل كيفي را گذرانده‌اند، استفاده نماييد.
از عواملي كه نقش بسيار موثري درتعويض به هنگام روغن موتور دارد، مي‌توان به موارد زير اشاره نمود:
۱- شرايط كاري موتور مانند: رانندگي با سرعت بالا، راننـدگي با بار بيش از حد استـاندارد در جاده‌هايي با شيب زياد، در جا كاركردن زياد موتور در ترافيك‌هاي سنگين، رانندگي با سرعت بالا در هواي سرد قبل از گرم شدن روغن موتور و رانندگي در جاده‌هاي خاكي و گرد و غبار به مدت طولاني
۲- كيفيت احتراق موتور (تنظيم به موقع موتور و رفع ايرادات برقي و سوخت‌رساني)
۳- كيفيت روغن موتور و سوخت مصرفي
۴- كيفيت فيلترهاي هوا، روغن و تعويض به موقع آنها
توصيه كارشناسان استفاده از روغن موتورهاي مطمئن و استاندارد درجهت افزايش راندمان موتورخودروي شما است.
مدت زمان كاركرد روغن موتـور
با پيشرفت فن‌آوري و بهبود شرايط كاركرد موتـور از لحاظ افزايـش دور، افزايش نسبت تراكم بالا و دماي احتراق بيشتر، فشار به ياتاقان‌هاي ثابت و متحرك بيشتر شده است. اين تغييرات سازندگان روغن موتور را براين داشته است تا روغن‌هايي متناسب با فن‌آوري موتورها با زمان تعويض بيشتر، توليد نمايند. امروزه با توجه به استانداردهاي زيست محيطي، تبخير و كاهش سطح روغن موتور محدود شده و سرريز روغن به منظور تامين كسري روغن موتور كاهش يافته است.
از آنجا كه در بازار انواع روغن‌ها با درجات و كيفيت‌هاي مختلف موجود است، پيشنهاد ميشود با مطالعه دفترچه راهنما، نسبت به استفاده از روغن موتور توصيه شده و تعويض به موقع آن اقدام نماييد.
نوع و كيفيت سوخت مصرفي چه تاثيري در تعويض روغن دارد؟
بنزين با اكتان پايين به دليل ايجاد احتراق ناقص، باعث اضافه‌شدن دوده به روغن موتور شده كه اين موضوع باعث كاهش خاصيت روانكاري روغن ميشود. استفاده از بنزين‌هاي با عدد اكتان بالا (اصطلاحا بنزين سوپر) متناسب با تكنولوژي موتور، اين مشكل را تا حدودي برطرف مي‌كند.
آيا نوع روغن در مدت زمان تعويض آن، موثر است؟
روغن موتور با هدف روانکاری قطعات موتور خودرو بایستی متناسب با نوع موتورخودروها استفاده شود. مثلا از روغن موتوری که برای خودرو X استفاده می‌شود نمی‌توان در موتور خودروي Y استفاده نمود زیرا نوع ساختار موتور و میزان فشار، گرما، شتاب و سرعت متفاوت است. حتی زمان رسیدن روغن موتور به قطعات موتور در خودروهای مختلف فرق می‌کند. لذا باید روغني را انتخاب نمود که بتواند همانند اكسيژن که با یک عمل دم به تمام نقاط بدن می‌رسد، در هر لحظه از فعالیت موتور به این کار ادامه دهد.
براي انتخاب يك روغن موتور خوب، شاخصه‌هاي مختلفي بايد مدنظر قرار گيرد. يك روغن موتور مرغوب، داراي گرانروي مناسب و ضريب اصطكاك بسيار پايين بوده و توانايي روانكاري بخش‌هاي مختلف و قطعات متحرك موتور را دارا است.
روغن موتورها علاوه بر سازگاري با تركيبات پليمري موجود، بايد اثرات بازدارندگي خوبي در مقابل زنگ‌زدگي، خوردگي، اكسيداسيون و سايش دارا باشند.
وظايف روغن موتور به طور كلي شامل موارد ذيل است:
- كاهش اصطكاك قطعات متحرك موتور
- كاهش سايش و محافظت قطعات موتور در مقابل خوردگي
- خنك‌نمودن قطعات داخلي موتور
- تميز نگه‌داشتن قطعات داخل موتور از دوده و تركيبات حاصل از تجزيه روغن و رسوبات بين قطعات
- كاركرد بهينه قطعات متحرك موتور در دماهاي مختلف
پيشنهاد ميشود جهت افزايش راندمان موتور خودرو، از روغن موتـورهاي توصيه شده توسط شركت خودروساز استفاده نماييد.
پايه گرانروي روغن
ويسكوزيته يا گرانروي، مقاومت سيال در مقابل جاري شدن است.
از لحاظ گرانروي، روغن موتورها به دو بخش تقسيم مي شوند:
الف: روغن‌هاي تك درجه‌اي يا مونو گريد
Mono Grade
ب: روغن‌هاي چند درجه‌اي يا اصطلاحاً چهار فصل يا مولتي گريد
Multi Grade
امروزه استفاده از روغن‌هاي تك درجه‌اي مانند30 يا 40، در موتورها توصيه نمي‌شود و روغن‌هاي چند درجه‌اي، كاربرد بيشتري دارند. اين روغن‌ها مطابق طبقه‌بندي استانداردهاي مرجع مانند SAE (انجمن مهندسي خودرو) به صورت (4010w و 250W20) تعريف مي‌شوند. عدد قبل از W نشاندهنده گرانروي روغن موتور در دماي پايين بوده و هرچه اين عدد كمتر باشد، قابليت استفاده در دماي پايين‌تر را دارا است.
عدد بعد از W، نشاندهنده گرانروي در دماي بالا بوده و هرچه اين عدد بزرگ‌تر باشد، روغن در دماي بالاتر غليظ‌تر و سفت‌تر خواهد بود.
مهم‌ترين و با اهميت‌ترين خاصيت روغن موتور، حضور آن از لحظه استارت تا خاموش‌شدن موتور به صورت بي وقفه است. به نحوي كه با تمامي قطعات متحرك و ثابت در تماس است. لذا ويسكوزيته روغن بايستي به گونه‌اي انتخاب شود كه بهترين حالت روانكاري را دركمترين زمان، ممكن سازد. ضمن اينكه خودرو در حالت سرد به راحتي استارت خورده و بدين ترتيب عمر باتري و استارت طولاني‌تر شود.
مشخصـات روغـن
انستيتو نفتي آمريكا (API) براي طبقه‌بندي روغن‌ها، برچسب كيفيت و فن‌آوري ساخت آنها كدبندي خاصي ابداع نموده است. حرف اول، معرف نوع موتور محل مصرف (حرف C براي خودروهاي ديزلي و حرف S براي خودروهاي بنزيني) و حرف دوم، نشاندهنده سطح كيفيت روغن خواهد بود. به اين مفهوم كه حرف A پايين‌ترين سطح كارايي را نشان مي‌دهد و با بالارفتن حروف سطح كارايي نيز افزايش خواهد يافت (مانند SG ,SJ ,SL ,SM…).
سطوح كارايي بالاتر، نشان از ميزان افزودني‌هاي بيشتر در روغن بوده و در تست آزمايشگاهي و عملكردي، شرايط حادتري را تحمل مي‌كنند. افزودني‌هاي مختلف، مقاومت روغن را براي شرايط سخت حرارتي و فشار زياد موتور، بهينه مي‌كنند.
روغن‌هاي توصيه شده توسط شركت‌هاي سازنده خودرو داراي ويژگي‌هاي لازم بوده و نبايد افزودني‌هاي متفرقه موجود در بازار را به آن اضافه نمود، زيرا موجب اختلال در عملكرد و خواصي كه از ابتدا در روغن وجود دارد، مي‌شوند.
معرفي روغن موتور
آيا مي دانستيد كه سياه نشدن روغن در حين كاركرد، نشانه مرغوبيت آن نيست؟! بلكه به اين معناست كه روغن قابليت جذب ذرات اسيدي و ناخالصي را نداشته است. توجه داشته باشيد از تركيب چند روغن با يكديگر و مصرف هم زمان آنها در موتور جداً خودداري نماييد. توصيه ما استفاده از روغن موتورهاي مطمئن و استاندارد در جهت افزايش راندمان موتور خودروي شما است.
همچنین در صورت تمایل به کسب اطلاعات بیشتر در مورد روغن های مورد استفاده در خودروها می توانید به پاورپوینت روغن دستگاه انتقال قدرت که به صورت رایگان در سایت قرار گرفته است مراجعه کنید.