شاید به دفعات شنیده و یا خوانده باشید که روغن موتور را در ۵۰۰۰ یا ۱۰۰۰۰ کیلومتر و یا بیشتر، باید تعویض نمود. دلیل ذکر این اعداد برای کارکرد روغن چیست و چرا برای روغن‌های مختلف متفاوت است. مجموعه مطالبی که درخصوص روغن موتور ارایه خواهد شد، اطلاعات مناسبی را در خصوص موارد تاثیرگذار در تعویض روغن در اختیار شما خوانندگان محترم قرار خواهد داد.
چرا روغن موتور باید تعویض شود؟
روغن از زمان شروع به کار موتور در معرض اکسیده‌شدن و تجزیه حرارتی قرارگرفته و از کیفیت آن کاسته میشود و همچنین مواد افزودنی استاندارد آن نظیر پاک‌کننده‌ها نیز، مصرف می‌شوند. در این حالت خاصیت روانکاری، پاک‌کنندگی و جذب ذرات معلق و ناخالصی‌ها، کاهش می‌یابد.
توصیه میشود جهت اطمینان از افزایش راندمان موتورخودرو، از روغن موتورهای توصیه شده توسط شرکت خودروساز استفاده نمایید.
آیا سیاه‌شدن روغن موتـور نشان‌دهـنده زمان مناسب تعویض روغن است؟
این تصور که سیاه‌شدن روغن نشانه خراب‌شدن وعدم کیـفیت آن است، تصـوری نادرست و رایج در بین مصـرف‌کنندگان است.
چنانچه مدتی پس از کارکرد موتور خودرو، رنگ روغن مصرفی تغییر نکند و اصطلاحا سیاه نشود. این موضوع می‌تواند نشاندهنده نامرغوب‌بودن روغن باشد، و می‌بایست از مصرف این نوع روغن‌ها خودداری کرد زیرا باعث آسیب‌رساندن به قطعات موتور می‌گردد، سیاه‌شدن روغن به علت خاصیت پاک‌کنندگی دوده‌های ناشی از احتراق و جذب ذرات معلق و ناخالصی روغن موتور است. در غیر این صورت، ذرات ناخالصی و دوده بر روی قطعات متحرک موتور رسوب کرده و باعث جلوگیری از انتقال حرارت، ساییدگی زودرس قطعات، روغن‌سوزی، کاهش راندمان و توان موتور میشود.
جهت اطمینان ازافزایش راندمان موتور خودروی خود، از روغن موتورهای معتبر و استاندارد توصیه شده شرکت خودرو ساز (مندرج در دفترچه راهنمای خودرو) که تست مراحل کیفی را گذرانده‌اند، استفاده نمایید.
از عواملی که نقش بسیار موثری درتعویض به هنگام روغن موتور دارد، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
۱- شرایط کاری موتور مانند: رانندگی با سرعت بالا، راننـدگی با بار بیش از حد استـاندارد در جاده‌هایی با شیب زیاد، در جا کارکردن زیاد موتور در ترافیک‌های سنگین، رانندگی با سرعت بالا در هوای سرد قبل از گرم شدن روغن موتور و رانندگی در جاده‌های خاکی و گرد و غبار به مدت طولانی
۲- کیفیت احتراق موتور (تنظیم به موقع موتور و رفع ایرادات برقی و سوخت‌رسانی)
۳- کیفیت روغن موتور و سوخت مصرفی
۴- کیفیت فیلترهای هوا، روغن و تعویض به موقع آنها
توصیه کارشناسان استفاده از روغن موتورهای مطمئن و استاندارد درجهت افزایش راندمان موتورخودروی شما است.
مدت زمان کارکرد روغن موتـور
با پیشرفت فن‌آوری و بهبود شرایط کارکرد موتـور از لحاظ افزایـش دور، افزایش نسبت تراکم بالا و دمای احتراق بیشتر، فشار به یاتاقان‌های ثابت و متحرک بیشتر شده است. این تغییرات سازندگان روغن موتور را براین داشته است تا روغن‌هایی متناسب با فن‌آوری موتورها با زمان تعویض بیشتر، تولید نمایند. امروزه با توجه به استانداردهای زیست محیطی، تبخیر و کاهش سطح روغن موتور محدود شده و سرریز روغن به منظور تامین کسری روغن موتور کاهش یافته است.
از آنجا که در بازار انواع روغن‌ها با درجات و کیفیت‌های مختلف موجود است، پیشنهاد میشود با مطالعه دفترچه راهنما، نسبت به استفاده از روغن موتور توصیه شده و تعویض به موقع آن اقدام نمایید.
نوع و کیفیت سوخت مصرفی چه تاثیری در تعویض روغن دارد؟
بنزین با اکتان پایین به دلیل ایجاد احتراق ناقص، باعث اضافه‌شدن دوده به روغن موتور شده که این موضوع باعث کاهش خاصیت روانکاری روغن میشود. استفاده از بنزین‌های با عدد اکتان بالا (اصطلاحا بنزین سوپر) متناسب با تکنولوژی موتور، این مشکل را تا حدودی برطرف می‌کند.
آیا نوع روغن در مدت زمان تعویض آن، موثر است؟
روغن موتور با هدف روانکاری قطعات موتور خودرو بایستی متناسب با نوع موتورخودروها استفاده شود. مثلا از روغن موتوری که برای خودرو X استفاده میشود نمی‌توان در موتور خودروی Y استفاده نمود زیرا نوع ساختار موتور و میزان فشار، گرما، شتاب و سرعت متفاوت است. حتی زمان رسیدن روغن موتور به قطعات موتور در خودروهای مختلف فرق می‌کند. لذا باید روغنی را انتخاب نمود که بتواند همانند اکسیژن که با یک عمل دم به تمام نقاط بدن می‌رسد، در هر لحظه از فعالیت موتور به این کار ادامه دهد.
برای انتخاب یک روغن موتور خوب، شاخصه‌های مختلفی باید مدنظر قرار گیرد. یک روغن موتور مرغوب، دارای گرانروی مناسب و ضریب اصطکاک بسیار پایین بوده و توانایی روانکاری بخش‌های مختلف و قطعات متحرک موتور را دارا است.
روغن موتورها علاوه بر سازگاری با ترکیبات پلیمری موجود، باید اثرات بازدارندگی خوبی در مقابل زنگ‌زدگی، خوردگی، اکسیداسیون و سایش دارا باشند.
وظایف روغن موتور به طور کلی شامل موارد ذیل است:
- کاهش اصطکاک قطعات متحرک موتور
- کاهش سایش و محافظت قطعات موتور در مقابل خوردگی
- خنک‌نمودن قطعات داخلی موتور
- تمیز نگه‌داشتن قطعات داخل موتور از دوده و ترکیبات حاصل از تجزیه روغن و رسوبات بین قطعات
- کارکرد بهینه قطعات متحرک موتور در دماهای مختلف
پیشنهاد میشود جهت افزایش راندمان موتور خودرو، از روغن موتـورهای توصیه شده توسط شرکت خودروساز استفاده نمایید.
پایه گرانروی روغن
ویسکوزیته یا گرانروی، مقاومت سیال در مقابل جاری شدن است.
از لحاظ گرانروی، روغن موتورها به دو بخش تقسیم می شوند:
الف: روغن‌های تک درجه‌ای یا مونو گرید
Mono Grade
ب: روغن‌های چند درجه‌ای یا اصطلاحاً چهار فصل یا مولتی گرید
Multi Grade
امروزه استفاده از روغن‌های تک درجه‌ای مانند۳۰ یا ۴۰، در موتورها توصیه نمی‌شود و روغن‌های چند درجه‌ای، کاربرد بیشتری دارند. این روغن‌ها مطابق طبقه‌بندی استانداردهای مرجع مانند SAE (انجمن مهندسی خودرو) به صورت (۴۰۱۰w و ۲۵۰W20) تعریف می‌شوند. عدد قبل از W نشاندهنده گرانروی روغن موتور در دمای پایین بوده و هرچه این عدد کمتر باشد، قابلیت استفاده در دمای پایین‌تر را دارا است.
عدد بعد از W، نشاندهنده گرانروی در دمای بالا بوده و هرچه این عدد بزرگ‌تر باشد، روغن در دمای بالاتر غلیظ‌تر و سفت‌تر خواهد بود.
مهم‌ترین و با اهمیت‌ترین خاصیت روغن موتور، حضور آن از لحظه استارت تا خاموش‌شدن موتور به صورت بی وقفه است. به نحوی که با تمامی قطعات متحرک و ثابت در تماس است. لذا ویسکوزیته روغن بایستی به گونه‌ای انتخاب شود که بهترین حالت روانکاری را درکمترین زمان، ممکن سازد. ضمن اینکه خودرو در حالت سرد به راحتی استارت خورده و بدین ترتیب عمر باتری و استارت طولانی‌تر شود.
مشخصـات روغـن
انستیتو نفتی آمریکا (API) برای طبقه‌بندی روغن‌ها، برچسب کیفیت و فن‌آوری ساخت آنها کدبندی خاصی ابداع نموده است. حرف اول، معرف نوع موتور محل مصرف (حرف C برای خودروهای دیزلی و حرف S برای خودروهای بنزینی) و حرف دوم، نشاندهنده سطح کیفیت روغن خواهد بود. به این مفهوم که حرف A پایین‌ترین سطح کارایی را نشان می‌دهد و با بالارفتن حروف سطح کارایی نیز افزایش خواهد یافت (مانند SG ,SJ ,SL ,SM…).
سطوح کارایی بالاتر، نشان از میزان افزودنی‌های بیشتر در روغن بوده و در تست آزمایشگاهی و عملکردی، شرایط حادتری را تحمل می‌کنند. افزودنی‌های مختلف، مقاومت روغن را برای شرایط سخت حرارتی و فشار زیاد موتور، بهینه می‌کنند.
روغن‌های توصیه شده توسط شرکت‌های سازنده خودرو دارای ویژگی‌های لازم بوده و نباید افزودنی‌های متفرقه موجود در بازار را به آن اضافه نمود، زیرا موجب اختلال در عملکرد و خواصی که از ابتدا در روغن وجود دارد، می‌شوند.
معرفی روغن موتور
آیا می دانستید که سیاه نشدن روغن در حین کارکرد، نشانه مرغوبیت آن نیست؟! بلکه به این معناست که روغن قابلیت جذب ذرات اسیدی و ناخالصی را نداشته است. توجه داشته باشید از ترکیب چند روغن با یکدیگر و مصرف هم زمان آنها در موتور جداً خودداری نمایید. توصیه ما استفاده از روغن موتورهای مطمئن و استاندارد در جهت افزایش راندمان موتور خودروی شما است.
همچنین در صورت تمایل به کسب اطلاعات بیشتر در مورد روغن های مورد استفاده در خودروها می توانید به پاورپوینت روغن دستگاه انتقال قدرت که به صورت رایگان در سایت قرار گرفته است مراجعه کنید.