آشنایی با استارت و آلترناتور و علائم خرابی آنها

آشنایی با استارت و آلترناتور و علائم خرابی آنها

در این مقاله سعی داریم شما را با سیستم برق رسانی خودرو و قطعات مورد استفاده در آن آشنا کنیم. همچنین نحوه تست و عیب یابی استارت و آلترناتور را به شما خواهیم آموخت. قابل ذکر است علائم خرابی هر قسمت از این سیستم نیز به صورت دقیق بیان خواهد شد. مباحثی که در این مقاله میخوانید در تمام خودروها عملی بوده و قابل استفاده خواهد بود.

باتری

باتری وظیفه تولید و ذخیره و تشدید جریان برق در خودرو را به عهده دارد.

– تولید: واکنش شیمیایی بین صفحات باتری، انرژی شیمیایی را به انرژی الکتریکی تبدیل کرده که جهت روشن کردن موتور و با استفاده تجهیزات الکتریکی در زمان خاموش بودن موتور مورد استفاده قرار می گیرد.

– ذخیره: جریان الکتریکی تولید شده توسط آلترناتور در باتری ذخیره می شود.

– تثبیت: ثابت کردن ولتاز الکتریکی ارسالی به تجهیزات الکتریکی خودرو تا افت ولتاژ و با افزایش ولتاژ باعث آسیب دیدن آنها نشود.

باتری
باتری

ولتاژ باتری

ولتاژ هریک از خانه های باتری2/2 ولت است که در مجموع ولتاژ 6 خانه باتری بایستی 13/2 ولت باشد و توسط دستگاه تستر باتری باید بتوانیم حدود ۳ تا ۵ ثانیه حداقل ولتاژ ۱۰ تا ۱۲ ولت را هنگام آمپر کشیدن از باطری داشته باشم .

آمپر باتری

آمپر باتری مورد استفاده در خودروها باید متناسب با تعداد مصرف کننده ها و مقدار آمپر خروجی آلترناتور انتخاب شود بدین صورت که مجموع آمپر مصرف کننده ها کمتر از آمپر باتری بوده و آمپر آلترناتور بیشتر از آمپر باتری باشد.

آمپر تولیدی آلترناتور> آمپر باتری > مجموع آمپر مصرف کنند ها

البته بهتر است که آمپر باتری بیشتر نزدیک به مجموع آمپر مصرف کننده ها باشد تا زمان استراحت آلترناتور بیشتر شود.

برخی از علائم خرابی باتری

سیاه شدن صفحات باتری – شارژ نگرفتن باتری شارژ نگه نداشتن باتری اضافه شارژ شدن باتری – جوشیدن آب اسید خانه های باتری – افت ولتاژ بیش از حد کمتر از (۱۰ ولت) هنگام آمپر کشیدن از باتری – پرنور و کم نور شدن چراغ ها – نشتی آب اسید از باتری – ترکیدن باتری – بوی بد باتری – باد کردن بدنه باتری – سولفاته شدن مکرر سر باتری ها.

برخی از دلایل خرابی باتری

– استفاده نکردن از باطری برای مدت طولانی اتصال کوتاه شدن قطبین باتری ریختن الکترولیت (آب اسید) غیر استاندارد داخل باطری شارژ بیش از حد باطری توسط دینام – استفاده از مصرف کننده های با آمپر بالا مانند سیستم های صوتی – خرابی استارت به نحوی که موتور استارت شدت جریانی بیشتر از شدت جریان باطری مصرف کند.

اصول ایمنی که در هنگام کار بر روی باتری بایستی رعایت گردد:

برای مشاهده و چک کردن آب اسید باتری باید از نور ایجاد شده توسط لامپ استفاده شود. ( از نور ایجاد شده توسط شعله آتش جدا خودداری فرمائید.)

– از ایجاد جرقه بین قطب های مثبت و منفی اکیدا خودداری گردد.

– ضربه خوردن بدنه باتری – قرار دادن اجسام فلزی و هادی جریان برق بر روی باتری – جا به جا نبستن کابل های مثبت و منفی – قراردادن عایق بر روی کابل مثبت باتری- محکم کردن بستهای نگهدارنده باتری – در مواقعی که موتور سنگین استارت میخورد از نگهداشتن استارت خودداری شود – اطمینان از سفت بودن کابل مثبت و منفی.

سوئیچ

کلید اتصال تجهیزات الکتریکی خودرو به باتری میباشد. که از چهار کانکتور اصلی بشرح زیر تشکیل شده است.

1- BAT کانکتوری است که برق اصلی از باتری به آن وصل شده است.

۲- ACC کانکتوری است که برق مصرف کننده های الکتریکی داخل اتاق خودرو را تامین می کند.

٣- IGN کانکتوری است که برق تجهیزات الکتریکی موتور را تامین می کند و جهت روشن شدن موتور وصل بودن این کانکتور به برق باتری الزامی میباشد.

۴- ST کانکتوری است که برق اتوماتیک استارت را تامین میکند

لازم به ذکر است که در زمان وصل شدن مدار استارت، مدار ACC موقتا قطع می شود.

جهت یکسره کردن و روشن کردن موتور از پشت مغزی سوئیچ ابتدا توسط تست لامپ برق باتری را پیدا کرده . و سپس این برق را به تک تک سیم ها وصل می کنیم هرسیمی که برق پشت آمپر را روشن کند برق IGN محسوب می شود، آن را به برق باتری وصل می کنیم سپس سیم مربوط به اتوماتیک استارت را به صورت لحظه ای به برق باتری وصل نموده و پس از استارت خوردن و روشن شدن موتور آن را جدا می کنیم. قابل توجه است که قبل از انجام این کار باید از باز بودن قفل فرمان اطمینان حاصل نماییم و در خودرو های با سیستم ایموبلایزر باید تگ سوییچ به آنتن ترانسپوندر نزدیک شود.

 

شماتیک سوئیچ
شماتیک سوئیچ

استارت

موتور الکتریکی است که به دستور راننده و قرار گرفتن سوئیچ در حالت فنریت با استفاده از نیروی الکتریکی باتری چرخش میل لنگ را جهت روشن شدن موتور تامین میکند.

استارت از دو قسمت اصلی تشکیل شده :

١- اتوماتیک استارت

٢- موتور الکتریکی استارت

اتوماتیک استارت دارای دو عدد بوبین ( نگهدارنده و کشنده ) است که با برق ارسالی از سوئیچ کار می کند و به دستور راننده وظیفه درگیر کردن دنده استارت و همچنین وصل مدار برق اصلی موتور استارت را به عهده دارد. موتور الکتریکی استارت با استفاده از برق باتری وظیفه چرخاندن میل لنگ و روشن کردن موتور را بعهده دارد.

شماتیک استارت
شماتیک استارت

لازم به ذکر است که در زمان استفاده استارت از نیروی الکتریکی باتری بعلت اینکه موتور استارت قوی ترین مصرف کننده بوده و آمپر زیادی از باتری می کشد. مصرف کنند های داخل اتاق خودرو توسط مکانیزم سوئیج از مدار باتری جدا شده و پس از روشن شدن موتور مجددا” مدار مصرف کننده داخل اتاق وصل می شود این عملیات جهت جلوگیری از آسیب دیدن مصرف کننده ها و همچنین تأمین برق با شدت جریان مناسب برای موتور استارت انجام می شود.

نکته: برق مصرف کننده های موتور هنگام استارت خوردن باید وصل باشد تا منجر به روشن شدن موتور گردد.

برخی از علائم خرابی استارت:

دود و بوی سوختن سیم از ناحیه استارت – داغ شدن بیش از حد کابل منفی باتری سنگین استارت خوردن موتور بدون آنکه موتور گیر مکانیکی داشته باشد و یا باتری خراب باشد – ضعیف شدن برق چراغ های پشت آمپر در هنگام استارت زدن – ترکیدن باتری هنگام استارت زدن – شنیدن صدای تق تق هنگام استارت زدن و استارت نخوردن موتور

استارت
استارت

برخی از دلایل خرابی استارت:

– گیر مکانیکی موتور به نحوی که موتور به سختی استارت بخورد.

– خرابی دنده استارت و درگیر نشدن با دنده فلایویل

– خرابی اتوماتیک استارت و دوشاخه اتوماتیک استارت و درگیر ماندن دنده استارت با دنده فلایویل

– باتری کمکی بصورت سری به نحوی که برق با ولتاژ ۲۴ ولت به موتور استارت برسد. در این حالت امکان آسیب دیدن ECU موتور نیز وجود دارد.

 – گیر کردن کلید به قاب فرمان و یا خرابی مغزی سوئیچ به نحوی که دنده استارت با دنده فلایویل درگیر بماند.

– اتصال سیم اتوماتیک استارت به برق اصلی پشت استارت و درگیری دنده استارت با دنده فلایویل در زمان روشن بودن موتور.

آلترناتور

یک مولد برق است که انرژی مکانیکی را به انرژی الکتریکی تبدیل می کند بدین صورت که نیروی مکانیکی موتور توسط تسمه آلترناتور از میل لنگ به آلترناتور انتقال پیدا کرده و چرخش آلترناتور برق تولید می کند و جهت ذخیره به باطری ارسال می شود.

آلترناتور از دو قسمت تشکیل شده:

١- روتور و استاتور ۲- آفتامات

آلترناتور
آلترناتور

روتور و استاتور

روتور و استاتور وظیفه تولید جریان برق را به عهده دارند. سیم پیچ متحرک روتور، نیاز به برق تحریک دارد تا میدان مغناطیسی در آن ایجاد شده و چرخش آن داخل سیم پیچ ثابت استاتور، باعث می شود که خطوط میدان مغناطیسی توسط سیم پیچ استاتور قطع شده و جریان برق جهت شارژ باتری تولید شود.

آفتامات

برق تولیده شده توسط استاتور آلترناتور از طریق آفتامات آلترناتور به باتری ارسال می شود. وظیفه آفتامات تنظیم ولتاژ و جریان خروجی ، کنترل نوسانات برق ، قطع شارژ آلترناتور در زمان شارژ کامل باتری هنگام روشن بودن موتور و نیز اجازه ندادن به برگشت برق از باتری به آلترناتور در موقع خاموش بودن موتور می باشد.

برخی از علائم خرابی آلترناتور

شارژ بیش از حد باتری – شارژ کم باتری – در هنگام سوئیچ بسته یا موتور روشن چراغ شارژ باتری روشن باشد در زمان سوئیج باز چراغ شارژ باتری خاموش باشد – کم نور و پر نور شدن چراغ ها در زمان روشن بودن موتور – ولتاژ خروجی آلترناتور زیر 14/5 ولت باشد. زمانی که موتور روشن است اگر سر باتری برداشته شود موتور خاموش شود بهتر است حتی المقدور این کار را انجام ندهیم) – خاموش کردن موتور در هنگام حرکت و استارت نخوردن آن بعد از خاموش شدن – داغ شدن بدنه آلترناتور در زمان موتور خاموش و تخلیه شارژ باتری

نکته: اگر با ایجاد ضربه برروی آلترناتور شارژ آن وصل شود احتمال کوتاه شدن ذغال های آلترناتور و یا گیر کردن فنر ذغال ها وجود دارد.

برخی از دلایل عدم شارژ آلترناتور:

تمام شدن زغال های آلترناتور – قطع برق تحریک آلترناتور – پاره شدن تسمه آلترناتور – سوختن فیوز برق تحریک آلترناتور – شل بودن اتصالات پشت آلترناتور – خرابی کابل مثبت آلترناتور به باتری- سوختن آفنامات آلترناتور – سوختن دیودهای آفتامات آلترناتور – خرابی بلبرینگ آلترناتور و گیرپاژ کردن فول آلترناتور – اتصال کوتاه شدن سیم تحریک آلترناتور – جابجائی قطب ها باتری – قطع شدن کابل مثبت و روشن بودن طولانی مدت موتور در این حالت – شارژ نگرفتن باتری معیوب – استفاده از مصرف کننده های با آمپر بالاتر از آمپر آلترناتور و باتری.

تست آلترناتور
تست آلترناتور

نحوه تست آلترناتور

1- در زمان سوئیج باز اگر تسمه آلترناتور را در بیاوریم و پولی آلترناتور را با دست بچرخانیم باید حالت درگیری و پله پله چرخیدن آن را احساس کنیم. این تست نشانه مغناطیسی شدن سیم پیچ روتور می باشد و روش ساده تری نیز برای امتحان کردن آن وجود دارد به این صورت که اگر در حالت سوییچ باز پیچ پولی آلترناتور اجسام فلزی را جذب کند یعنی برق تحریک به آلترناتور رسیده و حالت مغناطیسی روتور را ایجاد کرده است.

٢- شارژ آلترناتور را از پشت آلترناتور توسط دستگاه مولتیمتر اندازه گیری می کنیم بایستی 14/7 ولت خروجی داشته باشد.

۳- برق تحریک بر روی سیم تحریک پشت آلترناتور وجود داشته باشد.

۴- پولی آلترناتور گیر مکانیکی نداشته و براحتی بچرخد.

۵- کابل مثبت آلترناتور به باتری قطعی نداشته و یا کابل نیم سوز نشده باشد.

۶- در زمان موتور روشن اگر سر باتری را برداریم موتور نباید خاموش شود.

 

منبع : امداد خودرو ایران

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *